พ.ศ. 2547

บ้านสุริยาศัย

• ที่ตั้ง เลขที่ 174/3-4 ถนนสุรวงศ์ แขวงสี่พระยา เขตบางรัก กรุงเทพมหานคร
• ผู้ครอบครอง กองมรดกคุณพิศ บุนนาค ภรรยาพระอดิศักดิ์อภิรัตน์ และบุตรธิดา
• ปีที่สร้าง ปลายรัชกาลที่ 5
• ปีที่ได้รับรางวัล พ.ศ. 2547

ประวัติ

บ้านสุริยศัยมีความเกี่ยวพันกับการตัดถนนสุรวงศ์ กล่าวคือ ในปี พ.ศ. 2431 พระยาสีหราชเดโชชัย (โต บุนนาค) ซึ่งต่อมาได้เป็นเจ้าพระยาสุรวงศ์วัฒนศักดิ์ ได้ขอพระราชทานพระบรมราชานุญาตพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 เพื่อตัดถนนขนานกับถนนสีลม ถนนสายนั้นได้รับพระราชทานนามตามชื่อของท่านผู้ริเริ่มโครงการว่า ถนนสุรวงศ์ และถนนที่ตัดเชื่อมระหว่างถนนสุรวงศ์กับถนนสีลมได้รับพระราชทานนามว่า ถนนเดโช ต่อมาบุตรชายของเจ้าพระยาสุรวงศ์วัฒนศักดิ์คือ พระอดิศักดิ์อภิรัตน์ (เต็มสุริยวงศ์ บุนนาค) ได้สร้างเคหสถานขึ้นบนถนนสายนี้ เป็นบ้านหลังแรกของครอบครัว ให้ชื่อว่า บ้านสุริยาศัยมีความหมายถึง สุริยะ ซึ่งเป็นตราประจำตระกูลบุนนาค สมาสกับคำว่า อาศัย หมายถึง ที่พำนักของตระกูลบุนนาคนั่นเอง บ้านสุริยาศัยได้มีการเปลี่ยนแปลงครั้งแรกในราว 40 กว่าปีที่ผ่านมา โดยมีการปลูกสร้างอาคารใหม่ 2 ชั้น รูปตัวแอล (L) ทางด้านหน้าติดหัวมุมถนนสุรวงศ์ตัดกับถนนทรัพย์ เพื่อให้นักธุรกิจชาวฝรั่งเศสเช่าเป็นโชว์รูมรถยนต์ซีตรองแห่งแรกของประเทศไทย ต่อมาคุณพิศบุนนาค ได้ปลูกตึกเล็ก 2 ชั้น ขึ้นอีกหลังหนึ่ง เพื่อเป็นเรือนหอของบุตรสาว แล้วต่อมาโชว์รูมรถยนต์ซีตรองได้เปลี่ยนเป็นโชว์รูมรถยนต์กาแลนท์ ส่วนตึกเล็กได้ว่างลง จึงให้ธนาคารกรุงไทยเช่าเป็นสำนักงานสาขาอยู่หลายปี ต่อมาผู้เช่าได้คืนพื้นที่ อาคาร 2 หลังดังกล่าวจึงรกร้างอยู่นับ 10 ปี โดยทายาทของพระอดิศักดิ์อภิรัตน์สกุลบุนนาคจะยังคงอยู่อาศัยในบ้านหลังเดิม

บ้านสุริยาศัย เป็นเรือนครึ่งตึกครึ่งไม้ 2 ชั้น ตั้งอยู่บนพื้นที่ขนาด 1 ไร่เศษ บริเวณหัวมุมถนนสุรวงศ์ตัดกับถนนทรัพย์ มีรูปแบบสถาปัตยกรรมวิคตอเรียนผสมโคโลเนียล สันนิษฐานว่าออกแบบโดยช่างชาวอิตาเลียนในกลุ่มที่มาดำเนินการก่อสร้างพระที่นั่งอนันตสมาคม

จนกระทั่งทายาทรุ่นล่าสุด ได้ระดมความคิดกันเพื่อฟื้นฟูบ้านสุริยาศัยขึ้นมาอีกครั้ง เพื่อให้เกิดการใช้ประโยชน์ที่คุ้มค่า และเป็นการอนุรักษ์บ้านไปด้วยในตัว ปัจจุบันบ้านสุริยศัยได้รับการพัฒนาให้เป็นภัตตาคาร และอาคารแถวที่รายรอบบ้านอยู่นั้นได้รับการพัฒนาเป็นช็อปปิ้งคอมเพล็กซ์เล็กๆ ประกอบด้วยโชว์รูมเฟอร์นิเจอร์และร้านอาหาร ห้องชั้นบนได้จัดเป็นพิพิธภัณฑ์ ของสกุลบุนนาค โครงการนี้ได้เริ่มขึ้นในเดือนพฤศจิกายน พ.ศ. 2546 ทำให้บ้านสุริยาศัยได้รับการอนุรักษ์และฟื้นฟูเพื่อใช้ประโยชน์ได้อย่างยั่งยืนต่อไป

Suriyasai House

• Location Surawong road, Khwaeng Si Phraya, Khet Bangrak, Bangkok
• Proprietor Mrs. Phit Bunnag (wife of Phra Adisakapirat) and her children
• Date of Constructionlate reign of King Rama V
• Conservation Awarded 2004

History

Ban Suriyasai, or Suriyasai House is a 2-storey half brick- half wooden house situated around the corner of Surawong and Sap road on approximately 1,600 square metres of land. An ingenious embrace of Victorian and Colonial architecture, the house is believed to have been designed by an Italian architect who was amongst those who beautifully crafted Ananta Samakom Throne Hall.

The history of this house traces back to 1888 when Phraya Siharatdechochai (Tho Bunnag), later promoted to Chao Phraya Surawong Wattanasak, requested the permission of King Rama V to construct a road parallel to Silom road. Once completed, the King named the road ‘Surawong road’ in honor of the project initiator, while the road connecting Surawong and Silom road was graciously bestowed the name ‘Decho road’

Years later, Phra Adisakaphirat (Temsuriyawong Bunnag), son of Chaophraya Surawong Wattanasak , built a house as the first family residence on this road. The house was named ‘Ban Suriyasai”, combining the word ‘suriya” (the sun), the Bunnag family emblem, and the word “asai” (to live) to mean “the living place of the Bunnag family.

บ้านอิศรเสนา

• ที่ตั้ง เลขที่ 21 ถนนอัษฎางค์ เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร
• ผู้ครอบครอง นายพารณ ร้อยโทนุรักษ์และนายพิพัฒพงศ์ อิศรเสนา ณ อยุธยา
• ปีที่สร้าง ประมาณรัชกาลที่ 5
• ปีที่ได้รับรางวัล พ.ศ. 2547

ประวัติ

บ้านอิศรเสนา มีประวัติยาวนานมาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2430 เดิมเป็นของพระองค์เจ้าทองแถมถวัลยวงศ์ (กรมหลวงสรรพสาตร ศุภกิจ) ซึ่งเป็นพระราชโอรสองค์ที่ 39 ในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 4 และเคยเป็นที่พักของแพทย์ชาวต่างชาติซึ่งทำงานในราชสำนัก ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 ทรงพระราชทานบ้านหลังนี้ให้เป็นที่พำนักของพระยาดำรงแพทยคุณ (ฮวด วีระไวทยะ) ซึ่งดำรงตำแหน่งแพทย์ประจำราชสำนัก หลังจากนั้น เจ้าพระยาวรพงศ์พิพัฒน์(หม่อมราชวงศ์เย็น อิศรเสนา) ได้ซื้อบ้านหลังนี้เพื่อเป็นของขวัญในวันแต่งงานของบุตรชาย คือ พระยาอิศรพงศ์พิพัฒน์ (หม่อมหลวงสิริ อิศรเสนา) กับหม่อมหลวงสำลี กุญชร ทายาทรุ่นที่รับสืบทอดมา คือ พารณ อิศรเสนา ณ อยุธยา บุตรของพระยาอิศรพงศ์พิพัฒน์พร้อมด้วยครอบครัวจึงมีสถานะเป็นเจ้าของบ้านอิศรเสนาในวันนี้

บ้านอิศรเสนาเป็นอาคาร 2 ชั้น ก่อสร้างด้วยระบบผนังรับน้ำหนักก่ออิฐฉาบปูน รูปแบบสถาปัตยกรรมโคโลเนียลอิทธิพลคลาสสิค สันนิษฐานจากรูปแบบน่าจะก่อสร้างในสมัยรัชกาลที่ 5 ออกแบบโดยช่างอิตาลีที่เข้ามาทำงานในราชสำนักสมัยนั้นหลังคาเป็นหลังคาปั้นหยา ตกแต่งด้วยลวดบัวปูนปั้น มีมุขกลางยื่นออกมาเป็นซุ้มทางเข้า องค์ประกอบและรายละเอียดค่อนข้างเรียบง่าย เน้นความสมดุลและสัดส่วนที่สง่างาม

พิพัฒพงศ์ อิศรเสนา ณ อยุธยา บุตรชายของคุณพารณ เป็นผู้ที่ริเริ่มและผลักดันให้อนุรักษ์บ้านโบราณหลังนี้ และมีบริษัทดีไซน์ 103 ออกแบบการอนุรักษ์ โดยพยายามรักษารูปแบบอาคารดั้งเดิมไว้ อีกทั้งบูรณะด้วยหลักการอนุรักษ์ที่ถูกต้อง ตั้งแต่การใช้วัสดุที่กลมกลืนกับวัสดุดั้งเดิม อาทิ ปูนฉาบแบบโบราณ เพื่อให้ไม่เกิดผลเสียกับอิฐเก่า ศึกษาถึงสีเดิมของห้องต่างๆ แม้แต่อุปกรณ์อาคารแบบเดิม เช่น กลอน และโคมไฟ ก็พยายามเลือกสรรหรือสั่งทำให้เหมือน หรือใกล้เคียงของเดิมมากที่สุด นอกจากนี้ยังคำนึงถึงการประหยัดพลังงาน ประหยัดเครื่องปรับอากาศและการใช้สอยอาคารให้เหมาะสมกับการออกแบบดั้งเดิม การอนุรักษ์บ้านอิศรเสนาใช้เวลานานถึง 15 ปี นับเป็นผลงานที่น่าชื่นชมของคุณพิพัฒพงศ์ ผู้ซึ่งมองบ้านโบราณหลังนี้ว่าเป็นมากกว่าสิ่งก่อสร้างเก่าๆ แต่ได้สั่งสมเรื่องราวมาตามกาลเวลา ทำให้เป็นมรดกที่มีคุณค่าและความหมายกับชีวิตของผู้อยู่อาศัยอย่างแท้จริง และยังเป็นตัวแทนของสถาปัตยกรรมในยุคสมัยหนึ่งที่จะดำรงอยู่ เป็นประโยชน์ด้านการศึกษาต่ออนุชนรุ่นหลังสืบไป

Isarasena House

• Location Asadang Road, Khet Phra Nakorn, Bangkok
• Proprietor Mr. Pharon, Lieutenant Nurak and Mr. Phiphatphong Issarasena Na Ayutthaya
• Date of construction Reign of King Rama V
• Conservation Awarded 2004

History

Ban Isarasena, or Isarasena House, has a long history that can be traced by back to 1887 when the house belonged to H.R.H. Prince Thongtham Thawalyawong (Krommaluang Sanphasat Suphakit), the 39th son of King Rama IV. The house has also previously served as a residence to foreign medical doctors who worked in the court of Siam.

The main building is a colonial 2-storey brick masonry wall with a touch of classic influence. Its architectural style places the date of construction to be during the reign of King Rama V, while the elaborate design is believed to be the work of italian architects who worked in the court in those days. The building adopts the Hipped roof decorated with stucco moldings with a portico main entrance. The house would seem simple in decoration with emphasis on elegant proportions and dignified balance. During the reign of King Rama V, the house was the residence of Phraya Damrong Phaethayakhun (Huat Virawaithaya), a court physician. Many years later, Chaophraya Woraphongphiphat (Mom Ratchawong Yen Issarasena) bought this house as a wedding present for his son, Phraya Issara Phongphiphat, (M.L Siri Isarasena) and his bride M.L. Samli Kunchon. The present heir to the house is Mr. Pharon Isarasena Na Ayutthaya, son of Phraya Issaraphongphiphat, and his family.