สมาคมสถาปนิกสยาม ในพระบรมราชูปถัมภ์ เป็นศูนย์รวมของผู้ประกอบวิชาชีพสถาปัตยกรรม และผู้ที่มีความสนใจในวิชาชีพสถาปัตยกรรม โดยมีวัตุประสงค์ดังนี้
- มุ่งบำเพ็ญประโยชน์ในการสร้างสรรค์ความเจริญงดงามทางสถาปัตยกรรม และสิ่งแวดล้อม และรักษาอารยธรรมของชาติ ในฐานะองค์กรทางชีพอิสระทางสถาปัตยกรรม
- เสริมสร้างความสมัครสมานสามัคคีในหมู่มวลสมาชิก เพื่อดำรงไว้ซึ่งเกียรติและศักดิ์ศรี รวมทั้งเสริมสร้างความเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน ในกิจกรรมที่เป็นประโยชน์ต่อการประกอบวิชาชีพของสมาชิกและต่อสังคม
- ให้ความรู้ คำปรึกษาทางวิชาชีพ วิชาการ และสิทธิประโยชน์ แก่สมาชิกและสังคม
- ส่งเสริม สนับสนุน และเผยแพร่ การศึกษา ค้นคว้า การวิจัยและพัฒนา เพื่อความก้าวหน้าในการประกอบวิชาชีพสถาปัตยกรรมและทันกับการเปลี่ยนแปลงตามยุคสมัย
- ให้ความร่วมมือกับหน่วยงานของรัฐ องค์กรและสถาบัน ทั้งภายในประเทศและภายนอกประเทศ เพื่อพัฒนาและเผยแพร่ อุดมการณ์ บทบาท และหน้าที่ของสถาปนิก ให้วิชาชีพสถาปัตยกรรมเป็นที่เชื่อถือ ศรัทธาของประชาชน
- ส่งเสริม พัฒนา และติดตามการปฏิบัติตามพันธะกรณีว่าด้วยการให้บริการ และจรรยาบรรณแห่งวิชาชีพสถาปัตยกรรม เพื่อประโยชน์ของสมาชิกและประชาชน
- กำหนดและรับรองมาตรฐาน กฎระเบียบ เกี่ยวกับวิชาชีพสถาปัตยกรรม
ประวัติสมาคมสถาปนิกสยาม
เมื่อปี พ.ศ. 2476 สถาปนิกซึ่งสำเร็จการศึกษาจากต่างประเทศจำนวนหนึ่งได้ร่วมปรึกษาหารือในการดำเนินการจัดตั้งสมาคม โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อช่วยส่งเสริมวิชาชีพสถาปัตยกรรมให้เจริญเป็นที่รู้จักแก่คนทั่วไปและเพื่อแลกเปลี่ยนความรู้ในระหว่างสมาชิกด้วยกัน ดังนั้น ในวันที่ 18 เมษายน 2477 จึงมีการประชุมของสมาคมเป็นครั้งแรก ที่ประชุมใหญ่ได้เลือกผู้ริเริ่ม 7 ท่านเป็นกรรมการอำนวยการ ดังนี้
1. พระสาโรชรัตนนิมมานก์
นายกสมาคม
2.ม.จ.สมัยเฉลิม กฤดากร
กรรมการ
3.หลวงบุรกรรมโกวิท
เลขาธิการ
4.ม.จ.โวฒยากร วรวรรณ กรรมการ
5.นายนารถ โพธิประสาทกรรมการ
6.นายศิววงษ์ กุญชร
กรรมการ
7.ม.จ.อิทธิเทพสรรค์
กรรมการ
สมาคมสถาปนิกสยามในยุคแรก มีสมาชิกทั้งสิ้น 33 คน มีสำนักงานตั้งอยู่ที่กรมศิลปากร คณะกรรมการในยุคแรกได้ร่วมกันร่างข้อบังคับและระเบียบการของสมาคม จัดตั้งคณะกรรมการ เพื่อดำเนินงานประจำของสมาคม อาทิ ประเภทธนาการ ประเภทธุรการ กรรมการผังเมืองและผังประชาชาติ นอกจากนี้สมาคมได้ออกจดหมายเหตุสมาคม เพื่อเป็นการเผยแพร่ความรู้ด้านวิชาชีพสถาปัตยกรรม ตลอดจนเป็นสื่อกลางระหว่างสมาคมกับมวลสมาชิกอีกด้วย
ต่อมาในปี พ.ศ.2484 การดำเนินกิจการของสมาคม ต้องหยุดชะงักลงโดยปริยาย เนื่องจากประเทศไทยอยู่ในภาวะสงครามกรณีพิพาทอินโดจีน วิกฤตการณ์สงครามโลกครั้งที่ 2 และประกอบกับการสิ้นชีพพิตักษัยของ ม.จ.อิทธิเทพสรรค์ กฤดากร ซึ่งทรงเป็นผู้มีบทบาทสำคัญในการบริหารงานของสมาคม ด้วยเหตุนี้จึงมีผลให้สมาคมสถาปนิกสยามต้องหยุดกิจการชั่วระยะหนึ่ง
เมื่อสงครามโลกครั้งที่ 2 ยุติลงในปี พ.ศ. 2488 สถาปนิกกลุ่มหนึ่งประกอบด้วย
- นายธนู พงษ์ไพฑูรย์
- นายแสวง เศรษฐบุตร
- นายเฉลิม รัตนทัศนีย
ได้พิจารณาเห็นควรที่จะมีการรื้อฟื้นสมาคมสถาปนิกสยามขึ้นใหม่อีกครั้งหนึ่ง ในปีถัดมาจึงมีการประชุมกันขึ้นและมีความเห็นร่วมกันว่าควรจะมีการฟื้นฟูกรรมการเพื่อทำหน้าที่วางโครงการและพิจารณาร่างระเบียบการของสมาคมฯ ขึ้นใหม่ โดยยังยึดถือนโยบายเก่าของสมาคมฯไว้อาทิ การคงชื่อเดิมของสมาคมฯไว้ โดยมิได้เปลี่ยนคำว่า “สยาม” เป็น “ไทย” ด้วยเหตุนี้ สมาคมสถาปนิกสยามจึงกลับฟื้นตัวอีกครั้งหนึ่ง
รายนามนายกสมาคมฯ สถาปนิกสยามฯ ตั้งแต่การก่อตั้งสมาคมฯ 2477-2561
พ.ศ. 2477
พระสาโรชรัตนนิมมานก์
พ.ศ. 2492
ม.จ.สมัยเฉลิม กฤดากร
พ.ศ. 2500
ม.ร.ว. แหลมฉาน หัสดินทร
พ.ศ. 2489, 2493
ม.จ.โวฒยากร วรวรรณ
พ.ศ. 2494
ม.จ.ประสมสวัสดิ์ สุขสวัสดิ์
พ.ศ. 2501
นายถาวร บุณยเกตุ
พ.ศ.2490
นายนารถ โพธิประสาท
พ.ศ. 2498
พลอากาศโท ชิ้น พลเดชวิสัย
พ.ศ. 2502
นายเฉลิม รัตนทัศนีย
พ.ศ. 2491, 2496-97
พันตรีหลวงบุรกรรมโกวิท
พ.ศ.2499, 2505
นายสนิท ฉิมโฉม
พ.ศ. 2503-2504, 2506, 2508
พันเอก จำลอง อรัณยกานนท์
พ.ศ. 2507
นายดวง ยศสุนทร
พ.ศ. 2514-15
นายศิริชัย นฤมิตรเรขการ
พ.ศ. 2505
นาวาเอกสมภพ ภิรมย์ ร.น.
พ.ศ. 2516-2517
พันเอก จิระ ศิลปกนก
พ.ศ. 2510
พลอากาศตรีภาคย์ กฤษณะพันธุ์
พ.ศ. 2518-2519
นายปรีดิ์ บุรณศิริ
พ.ศ. 2511,2512-2513
นายวทัญญู ณ ถลาง
พ.ศ. 2520-2521
ร้อยเอก กฤษฎา อรุณวงษ์ ณ อยุธยา
พ.ศ. 2522-2523
พลเรือตรี ประจวบ พลกล้า
พ.ศ. 2524-2525
นายนิจ หิญชีระนันทน์
พ.ศ. 2526-2527
นายพิชัย วาศนาส่ง
พ.ศ. 2528-2529
นายทรงคุณ อัตถากร
พ.ศ. 2530-2535
นายมติ ตั้งพานิช
พ.ศ. 2535-2537
นายนิธิ สถาปิตานนท์
พ.ศ. 2537-2539
นายยอดเยี่ยม เทพธรานนท์
พ.ศ. 2539-2541
นายจำเนียร ศศิบุตร
พ.ศ. 2541-2543
รต.ชวพงศ์ ชำนิประศาสน์
พ.ศ. 2543-2545
นายพิศิษฐ์ โรจนวานิช
พ.ศ. 2545-2547
นายประภากร วทานยกุล
พ.ศ. 2547-2549
พลเรือโท ฐนิธ กิตติอำพน
พ.ศ. 2549-2551
นายสิน พงษ์หาญยุทธ
พ.ศ. 2551-2555
นายทวีจิตร จันทรสาขา
พ.ศ. 2555 - 2557
นายสมิตร โอบายะวาทย์
พ.ศ. 2557-2559
นายพิชัย วงศ์ไวศยวรรณ
พ.ศ. 2559-2563
ดร.อัชชพล ดุสิตนานนท์