พ.ศ. 2557

พระอุโบสถ วัดเครือวัลย์วรวิหาร

• ที่ตั้ง เลขที่ 36 แขวงวัดอรุณ เขตบางกอกใหญ่ กรุงเทพมหานคร
• สถาปนิก/ผู้ออกแบบ ไม่ปรากฏชื่อผู้ออกแบบ
• ผู้ครอบครอง วัดเครือวัลย์วรวิหาร
• ปีที่สร้าง สมัยรัชกาลที่ 3

ประวัติ

วัดเครือวัลย์วรวิหารมีฐานะเป็นพระอารามหลวงชั้นตรีชนิดวรวิหาร สร้างขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 2374 และได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมาเมื่อปี พ.ศ. 2385 โดยเจ้าพระยาอภัยภูธร (น้อย บุณยรัตพันธุ์) บุตรเจ้าพระยาศรีธรรมาธิราช (บุญรอด ต้นสกุลบุณยรัตพันธุ์) และเป็นบิดาของเจ้าจอมเครือวัลย์ในรัชกาลที่ 3 พร้อมด้วยเจ้าจอมเครือวัลย์เป็นผู้สร้าง และได้ถวายเป็นพระอารามหลวง แต่การก่อสร้างยังไม่ทันสำเร็จเรียบร้อยเจ้าพระยาอภัยภูธรได้ถึงแก่อสัญกรรมเสียก่อนในปี พ.ศ. 2376 หลังจากนั้น พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 3 จึงทรงสร้างต่อจนสำเร็จบริบูรณ์ และพระราชทานนามวัดว่า “วัดเครือวัลย์” โดยในวันที่ 9 พฤศจิกายน พ.ศ. 2393 พระองค์ได้เสด็จพระราชดำเนินมาทรงผ้าพระกฐิน ณ วัดเครือวัลย์ด้วย ต่อมาในสมัยรัชกาลที่ 4 เจ้าพระยาภูธราภัย (นุช บุณยรัตพันธุ์) ได้ทำการบูรณะ และได้สร้างเจดีย์องค์ที่อยู่ตอนหน้าองค์หนึ่ง เมื่อเจ้าพระยา ภูธราภัยถึงแก่อสัญกรรมเมื่อปี พ.ศ. 2426 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 ได้โปรดให้จัดพิธีพระราชทานเพลิง ณ วัดเครือวัลย์แห่งนี้

ตลอดระยะเวลาที่ผ่าน อาคารและสิ่งปลูกสร้างของวัดเครือวัลย์วรวิหารได้รับการดูแลรักษา และปรับปรุงซ่อมแซมเป็นอย่างดีโดยเฉพาะพระอุโบสถที่มีการปฏิสังขรณ์ใหญ่ในช่วงปี พ.ศ. 2529 – 2533 โดยกรมศิลปากรได้มาดำเนินการอนุรักษ์จิตรกรรมฝาผนังในพระอุโบสถ เปลี่ยนกระเบื้อง เครื่องลำยอง ช่อฟ้า ใบระกา ฝ้าเพดาน และตัวไม้เครื่องบนบางส่วน ฝาผนังด้านนอกได้กะเทาะปูนฉาบซีเมนต์ออกเปลี่ยนเป็นปูนน้ำอ้อย (เพื่อช่วยรักษาจิตรกรรมภายใน) และเสานางเรียง ฉาบใหม่ด้วยปูนซีเมนต์ บูรณะพระประธานลงรักปิดทองใหม่ และซ่อมแซมฐานชุกชีตามรูปแบบเดิม ปูพื้นหินอ่อนภายในพระอุโบสถ ลงรักปิดทองลายปูนปั้นซุ้มหน้าต่าง บูรณะกำแพงแก้วรอบพระอุโบสถตามแบบเดิม เทพื้นลานประทักษิณด้วยพื้นคอนกรีตเสริมเหล็ก ยกขึ้นสูงจากเดิม 15 เซนติเมตร แก้ฐานพระอุโบสถและฐานเสมาซึ่งจมอยู่ให้เห็นรูปแบบเดิม และปิดทองล่องชาดลายดาวเพดานพระอุโบสถ

พระอุโบสถของวัดเครือวัลย์วรวิหารเป็นพระอุโบสถทรงไทย กว้าง 7.70 เมตร ยาว 16.25เมตร หลังคาลด 2 ชั้น ประดับช่อฟ้าใบระกา หน้าบันตกแต่งด้วยปูนปั้นเป็นลายดอกไม้ ระเบียงและมุขปูด้วยหินอ่อน ซุ้มประตูหน้าต่างทำด้วยปูนปั้นเป็นลายดอกไม้ ลงรักปิดทอง บานประตูด้านนอกสลักรูปต้นไม้ ดอกไม้ และรูปนก ลงรักปิดทอง ด้านในเป็นรูปฉัตร 7 ชั้น สอดสี มีทหารแบก ส่วนบานหน้าต่างด้านนอกลวดลายเช่นเดียวกับบานประตูแต่ทำด้วยปูนปั้น ผนังภายในพระอุโบสถทั้ง 4 ด้าน มีภาพจิตรกรรมซึ่งเป็นภาพชาดกเรื่องพระชาติของพระพุทธเจ้า จำนวน 500 พระชาติ ใช้ลายกั้นเป็นช่องสี่เหลี่ยมจัตุรัส กรอบเขียนลายเนื่องเป็นลายก้านต่อดอกใบเทศ แต่ละช่องเขียนเรื่องพระชาติของพระพุทธเจ้าไว้ 1 พระชาติ ภาพเขียนเหล่านี้เป็นฝีมือช่างสมัยรัชกาลที่ 3 มีความวิจิตรงดงามเป็นเอกลักษณ์โดดเด่น สำหรับพระประธานในพระอุโบสถ เป็นพระพุทะรูปปางห้ามญาติ หล่อด้วยโลหะลงรักปิดทอง สูงประมาณ 4 วา ประดิษฐานบนฐานชุกชีรูปบัวหงายนูนเด่น มีพระอัครสาวก คือ พระสารีบุตร และพระโมคคัลลานะยืนอยู่ด้านขวาและซ้าย

Ubosot, Wat Khruea Wan Worawihan

• Location 36 Wat Arun, Bangkok Yai, Bangkok
• Architect Designer Unknown
• Owner Wat Khruea Wan Worawihan
• Year Built The reign of King Rama 3

History

Wat Khruea Wan Worawihan is a third grade royal temple of Worawihan type. Built in 1831 and was granted Wisunkhamasima in 1842, the temple was founded by Chao Phraya Apaiputhon (Noi Boonyarattaphan), son of Chao Phraya Sri Thammarat (Bunrawd, founder of Boonyarattaphan house) and was the father of Chao Chom Khruea Wan, a concubine of King Rama III together with Chao Chom Khruea Wan herself. The temple was given the status of the royal temple. However, Chao Phraya Apaiputhon passed away in 1833 while the temple was still under construction. King Nangklao, Rama III completed it and named the temple “Wat Khruea Wan.” On November 9, 1950, King Rama III attended the Kathin offering at Wat Khruea Wan. In the succeeding reign of King Rama IV, Chao Phraya Putharapai (Nuch Boonyarattaphan) restored the temple and built a stupa in the front. When Chao Phraya Putharapai passed away in 1883, H.M. King Chulalongkorn, Rama V ordered the royal cremation ceremony was held at Wat Khruea Wan.

Throughout the Years, the building structures at Wat Khruea Wan Worawihan have been properly maintained and repaired especially the main chapel which had undergone a major renovation from 1986-1990. The Fine Arts Department worked to restore the wall murals in the chapel, replaced the old tiles, Lam Yong, Cho Fah, Bai Raka, ceiling materials and parts of the wood structure on the ceiling. Cement plaster on external walls were also removed and replaced it with ancient recipe plaster (to protect the internal painting.) The aligned pillars received a new cement coating. The main Buddha image was re-lacquered and re-gilded with gold and its base restored to its original condition. New marble flooring inside the chapel. Window arch stucco re-lacquered and re-gilded. The wall surrounding the chapel was also restored. New reinforced concrete flooring for the Lan Prathaksin which raised the floor 15 centimeter higher. Chapel foundation and Sema base which fell through the ground were also restored back to the original forms. The stars patterned on the ceiling in the main chapel were repainted with cinnabar and new gold sheet overlaid.

The main chapel of Wat Khruea Wan Worawihan is a Thai style chapel, 7.70 meter wide and 16.25 meter long with double layer roofs decorated with Cho Fah and Bai Raka. The pediment is embellished with floral patterned stucco. Cloister and verandah have marble floors. Doors and windows arches are decorated with floral patterned stucco, lacquered and gilded. The external door panels were engraved with trees, flowers and birds, lacquered and gilded while the internal were painting of colored seven tiered umbrella carried by soldiers. The exterior window panels are stucco moldings of similar pattern as the doors. All four sides of the chapel walls feature murals depicting the Jataka tale of Lord Buddha’s 500 lives bordered in square frames decorated with painting of Bai Ted leaves and stems patterns. Each frame contains one life story of Lord Buddha. These murals were painted by local artisans in the reign of King Rama III and are uniquely spectacular. The principal Buddha image in the chapel is of Paang Harm Yaat style, metal cast, lacquered and gilded with gold. The eight meter tall Buddha image is located on a salient lotus shaped platform with the two chief disciples Phra Sariputta and Phra Moggallana standing on the right and left.

เขตพุทธาวาส วัดเบญจมบพิตรดุสิตวนาราม

• ที่ตั้ง แขวงดุสิต เขดุสิต กรุงเทพมหานคร
• สถาปนิก/ผู้ออกแบบ พระอุโบสถ และพระระเบียง (วิหารคด) ออกแบบโดยสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ (พระองค์เจ้าจิตรเจริญ ต้นราชสกุล จิตรพงศ์)
• ผู้ครอบครอง วัดเบญจมบพิตรดุสิตวนาราม
• ปีที่สร้าง 2445 – 2455

ประวัติ

วัดเบญจมบพิตรดุสิตวนาราม เป็นพระอารามหลวงชั้นเอก ชนิดราชวรวิหาร เดิมเป็นวัดโบราณมีชื่อว่า “วัดแหลม”หรือ “วัดไทรทอง” ไม่ปรากฏหลักฐานว่าสร้างในสมัยใด จนถึงปี พ.ศ. 2369 ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 3 จึงปรากฏชื่อขึ้นในประวัติศาสตร์ เมื่อเจ้าอนุวงศ์ (ผู้ครองนครเวียงจันทน์ ประเทศราชของไทย) ได้ก่อการกบฏยกทัพมาตีไทย พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดเกล้าฯ ให้พระเจ้าบรมวงศ์เธอกรมพระพิพิธโภคภูเบนทร์(พระองค์เจ้าพนมวัน พระเจ้าลูกยาเธอในพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยกับเจ้าจอมศิลา ต้นราชสกุล พนมวัน) เป็นผู้บัญชาการกองทัพในส่วนการรักษาพระนคร โดยทรงตั้งกองบัญชาการอยู่ในบริเวณ “วัดแหลม” หรือ “วัดไทรทอง” นี้ เมื่อเสร็จสิ้นการปราบกบฏแล้ว พระเจ้าบรมวงศ์เธอกรมพระพิพิธโภคภูเบนทร์พร้อมด้วยพระเชษฐภคินี พระขนิษฐภคินี และพระกนิษฐภาดา ร่วมเจ้าจอมมารดาอีก 4 พระองค์ ทรงบูรณปฏิสังขรณ์ขึ้นเมื่อประมาณปี พ.ศ. 2370 – 2371 แล้วทรงสร้างพระเจดีย์ 5 องค์ รายด้านหน้าวัดเป็นอนุสรณ์ ครั้นถึงสมัยรัชกาลที่ 4 ปรากฏในพระราชพงศาวดารว่า พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวได้พระราชทานนาม วัดใหม่ว่า “วัดเบญจบพิตร”ซึ่งมีความหมายว่าเป็นวัดของเจ้านาย 5 พระองค์ หรือวัดที่เจ้านาย 5 พระองค์ทรงปฏิสังขรณ์ขึ้น ต่อมาวัดเบญจบพิตรมีสภาพทรุดโทรมลง พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 จึงมีพระราชดำริที่จะทรงทำ “ผาติกรรม” สถาปนาวัดขึ้นใหม่ โดยพระองค์ทรงประกาศสถาปนาเมื่อวันที่ 1 มีนาคม พ.ศ. 2442 พร้อมทั้งเปลี่ยนนามวัดเป็น“วัดเบญจมบพิตรดุสิตวนาราม” โดยศาสนสถานภายในวัดเป็นศิลปะสถาปัตยกรรมไทยโบราณ และมีการวางแบบแปลนแผนผังของวัดแยกสัดส่วนประกอบด้วย เขตพุทธาวาสและสังฆาวาสที่แบ่งแยกออกจากกันด้วยคลองที่ขุดขึ้น และที่ธรณีสงฆ์สำหรับ ผู้อุปัฏฐากภิกษุสามเณรอยู่อาศัย สำหรับสิ่งก่อสร้างที่สำคัญภายในเขตพุทธาวาสประกอบด้วย พระอุโบสถ พระระเบียง(วิหารคด) ศาลาหน้าพระอุโบสถ และศาลาตรีมุขสะพานน้ำ

พระอุโบสถ เป็นพระอุโบสถแบบจัตุรมุขผนังทำด้วยหินอ่อน มุขด้านตะวันออกขยายยาว ด้านเหนือและใต้มีมุขกระสัน ต่อกับระเบียง หลังคา 4 ชั้น ด้านมุขกระสันทิศเหนือและทิศใต้ 5 ชั้น มีพระระเบียงโอบรอบด้านหลัง ช่อฟ้า ใบระกาหางหงส์ ลงรักปิดทองทึบ หน้าบันจำหลักลายไทยประกอบภาพตราต่างๆ ลงรักปิดทองประดับกระจก หลังคามุงกระเบื้องกาบูเคลือบ สีเหลือง ลักษณะเป็นกาบโค้ง กระเบื้องเชิงชายเทพนม มุขตะวันตกของพระอุโบสถประดิษฐานพระประธาน คือ พระพุทธชินราชจำลอง ซึ่งถ่ายแบบจากพระพุทธชินราชที่จังหวัดพิษณุโลก

พระระเบียง (วิหารคด) เชื่อมต่อมุขกระสันพระอุโบสถทั้งด้านทิศเหนือและทิศใต้ โอบอ้อมไปบรรจบด้านหลังพระอุโบสถ โดยเว้นเนื้อที่เป็นลานกว้างระหว่างพระอุโบสถปูด้วยหินแกรนิตสีชมพูอ่อนและสีเทา มีประตูด้านทิศตะวันตกตรงกับมุขตะวันตกของพระอุโบสถ ด้านใต้และด้านเหนือมีด้านละ 2 ประตู บานประตูด้านนอกติดแผ่นโลหะนูนภาพเสี้ยวกาง ด้านในเขียนลายรดน้ำเหมือนกับด้านนอก พื้นพระระเบียงปูหินอ่อนสีเหลืองอ่อนและสีขาวตลอด เสาพระระเบียงเป็นเสากลมหินอ่อนทั้งแท่ง 64 ต้น เสาเหลี่ยมประกบแผ่นหินอ่อน 28 ต้น ปลายเสาปั้นบัวประดับกระจกทั้งหมด ผนังด้านในถือปูน ผนังด้านนอกประดับแผ่นหินอ่อนสีขาว และทำเป็นหน้าต่างทึบ มีหินอ่อนเป็นลูกกรงรอบพระระเบียงรวม 48 ช่อง ช่อฟ้า ใบระกา หางหงส์ ลำยอง ลงรักปิดทองทึบ หน้าบันเป็นภาพจำหลักลายไทยประกอบตราประจำกระทรวงต่างๆ ในสมัยรัชกาลที่ 5 ตามที่ได้ทรงปรับปรุงการบริหารราชการแผ่นดินเป็น 10 กระทรวง ภายในพระระเบียง ขื่อลงรักปิดทองลายรดน้ำ เพดานล่องชาด ประดับดาวทอง 610 ดวง ประดิษฐานพระพุทธรูปต่างๆ จำนวน 52 องค์

ศาลาหน้าพระอุโบสถ 2 หลัง โดยศาลา “หม่อมเฉื่อย” อยู่ด้านทิศใต้ และศาลา “ใย – ระเบียบ” อยู่ทางทิศเหนือ ลักษณะของศาลาทั้ง 2 หลัง เป็นศาลาจัตุรมุขโปร่ง ก่ออิฐถือปูน พื้นปูหินอ่อน หลังคา 2 ชั้น มุงกระเบื้องเคลือบสี หน้าบัน ปั้นภาพและจารึกคาถาบาลีอักษรขอม

ศาลาตรีมุขสะพานน้ำ ตั้งอยู่ด้านตะวันออก ริมคลองด้านทิศเหนือ “สมเด็จพระนางเจ้าสุขุมาลมารศรี พระราชเทวี” ทรงบริจาคทรัพย์สร้างอุทิศแก่เจ้าคุณจอมมารดาสำลี (ในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 4) ลักษณะเป็นศาลาทรงไทยตรีมุข มุงกระเบื้องเคลือบสี พื้นคอนกรีต มีบันไดยื่นลงคลอง 2 ข้าง

ปัจจุบัน พระอุโบสถ พระระเบียง (วิหารคด) ศาลาหน้าพระอุโบสถ ศาลาตรีมุขสะพานน้ำ และพื้นที่ภายในเขตพุทธาวาส วัดเบญจมบพิตรดุสิตวนาราม ได้รับการดูแลรักษาให้อยู่ในสภาพดี สามารถรักษาองค์ประกอบทางสถาปัตยกรรมที่มีคุณค่าไว้ได้อย่างครบถ้วนสมบูรณ์

Bhuddavas Section, Wat Benchamabophit Dusitvanaram

• Location Dusit District, Bangkok
• Architect/ Designer The main chapel and cloister (Gallery) designed by Prince Narisara Nuvadtivongs (nee Prince Chitcharoen who originated the House of Chittraphong)
• Owner Wat Benchamabophit Dusitwanaram
• Year built 1902 – 1912

History

Wat Benchamabophit Dusitvanaram is a first class Royal temple of the grade Rajavoravihara. Formally an ancient temple known by the name of “Wat Laem” or “Wat Sai Thong,” there is no historical evidence attesting to its origin. Until 1826, during the reign of King Nangklao, Rama III, the temple’s presence emerged in the history of Thailand when Prince Anuvongs (King of Vientiane, a vassal state of Siam) led a Laotian rebellion against Siam. King Nangklao sent Prince Bibidh Bhogabhubendra (Prince Panomwan who was born to King Phra Buddha Lertla Napalai and Chao Chom Sila, founder of the Panomwan family) as commander of the army to protect the capital. The compound of “Wat Laem” or “Wat Sai Thong” served as his command post. After putting down the rebellion, Prince Bibidh Bhogabhubendra, along with his 4 siblings of the maternal parent, jointly restored the temple from 1827 to 1828. Five pagodas were built along the front of the temple in commemoration of the five siblings. According to the Royal Almanac, King Mongkut renamed the temple “Wat Benchamabophit” which means the temple of the five royalties or the temple restored by the five. Thereafter, Wat Benchamabophit fell into disrepair. King Chulalongkorn, Rama V, conducted “Patikam” (an act of generosity to increase the profit of the temple) and restored the temple. He declared the establishment of the temple on March 1, 1899 as well as renaming it “Wat Benchamabophit Dusitvanaram” in which most of the religious structures are of ancient Thai architecture. The temple’s layout plan was created to divide the temple compound into sections; i.e. Buddhavas section and Sangkhavas section, separated from each other by a man-made canal; and the monastery property for the monks’ attendants’ living quarter. Important structures within the Buddhavas section include the main chapel, cloister (gallery), pavilion in front of the chapel and Tri-Muk pavilion at the bridges.

The main chapel is a tetrahedron with marble wall. An extended verandah in the east. The small verandah in the north and south connecting to the four-tiered roof cloister. The north and south verandah’s roof are five-tiered. A gallery surrounding the main chapel in rear. Cho Fah, Bai Raka, Hang Hong lacquered and gilded with solid gold. The pediment engraved with Thai style pattern and a variety of seals also lacquered and gilded with gold and embellished with glass. Yellow coated arch tiles. Antefix with figure of the deva. The west wing of the chapel situated Phra Buddhajinaraja, a duplicate of Phra Buddhajinaraja in Phitsanulok.

The Cloister (gallery) that connects to the verandah to the north and south encircle the main chapel leaving a large courtyard between the chapel and the cloister. The floor of the courtyard is a carpet of light pink and grey granite. The door on the west side in direct aligns with the chapel west porch. There are two doors each on the south and north side of the chapel. Embossed metal sheet attached to the outside door while the inside is gold appliqué on black lacquer. The cloister flooring is light yellow and white marble. 64 Solid marble round pillars and 28 square pillars with marble covers. Lotus shaped capitals decorated with glass. Concrete wall inside and white marble tiles on the outside. Solid windows with marble bars around the cloister making 48 gaps between the bars. Cho Fah, Bai Raka, Hang Hongs Lamyong are all lacquered and gilded with solid gold. The pediment features Thai painting and petroglyph arts with emblems of the 10 Ministries according to the new state administration plan developed in the reign of King Rama V. Exposed beams covered with lacquer and gilded with gold appliqué. The ceilings are overlaid with cinnabar lacquer decorated with 610 star ornaments and situated 52 Buddha images.

Two pavilions in front of the main chapel including “Mom Chuey” pavilion in the south and “Yai-Rabiab” in the north. The two brick masonry tetrahedron pavilions featuring an open space and marble flooring with double layered roofs covered with colored tiles. Painting and Khmer inscription on the pediments. The Bridge Pavilion located in the east, on the north side of the canal was built by “Queen Sukhumala Marasri in commemoration of Chao Khun Chom Manda Samli (a concubine of King Mongkut, Rama IV.) The tetrahedron pavilion is covered with colored roof tiles and concrete floor with two sets of stairs going down into the water.

The Main Chapel, cloister (gallery), the front pavilions, the bridge pavilion and Bhuddhavas area of Wat Benchamabophit Dusitvanaram have been well-maintained and are in good condition. All of the valuable architectural elements are well-preserved and are very complete.

มัสยิดเซฟีหรือมัสยิดตึกขาวของพวกโบห์รา

• ที่ตั้ง
• สถาปนิก/ผู้ออกแบบ
• ผู้ครอบครอง
• ปีที่สร้าง พ.ศ. 2453

ประวัติ

ในปีพ.ศ. 2398 ซึ่งตรงกับรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๔ ราชอาณาจักรสยามได้ทำสนธิสัญญากับสหราชอาณาจักรเพิ่มขึ้นอีก 1 ฉบับ เรียกกันโดยทั่วไปว่า “สนธิสัญญาบาวริง” โดยมีเซอร์จอห์น เบาว์ริงราชทูต ที่ได้รับการแต่งตั้งจากสมเด็จพระบรมราชินีนาถวิกตอเรียเข้ามาทำสนธิสัญญาซึ่งมีสาระสำคัญคือ การเปิดการค้าเสรีกับต่างประเทศในสยาม มีการปรับเปลี่ยนกฎระเบียบการค้าระหว่างประเทศโดยการสร้างระบบการนำเข้าและส่งออกใหม่เพิ่มเติม จากสนธิสัญญาเบอร์นี สนธิสัญญาฉบับก่อนหน้าซึ่งได้รับการลงนามระหว่างสยามและสหราชอาณาจักรใน พ.ศ. 2369

หลังจากนั้น ได้มีชาวต่างชาติเดินทางเข้ามาในสยามมากขึ้น รวมทั้งกลุ่มชาวอินเดียเป็นจำนวนมากที่เดินทางเข้ามาในฐานะกลุ่มพ่อค้าโดยดำเนินการค้าอยู่ในย่านราชวงศ์และทรงวาด และมีนิคมของตนเองอยู่ทางฝั่งตรงข้ามแถบท่าดินแดงและคลองสานซึ่งคนอินเดียเหล่านี้ส่วนใหญ่เข้ามาในฐานะ “Supject หรือ คนในบังคับ” หรือที่คุ้นเคยของคนสยามในนามพวก “สัพเย็ก” โดยส่วนหนึ่งของกลุ่มพ่อค้าชาวอินเดียที่เดินทางเข้ามาในสยามในเวลานั้น เป็นกลุ่มคนที่มีถิ่นกำเนิดอยู่ที่รัฐกุจราต ประเทศอินเดีย นับถือศาสนาอิสลามนิกายชีอะห์ โดยเรียกพวกตนเองว่า “มุอ์มิน ดาวูดีโบห์รา” นิยมทำการค้าผ้าแพรพรรณ ดิ้นเงินดิ้นทอง เพชรพลอย ตลอดจนเครื่องเทศ สมุนไพร เครื่องหอม และน้ำอบ เป็นต้น มักตั้งร้านค้าบริเวนถนนเจริญกรุง พาหุรัด ตลาดมิ่งเมือง และแถบวัดเกาะหรือวัดสัมพันธวงศ์ ต่อมากลุ่มคนเหล่านี้โดยการนำของกากายี ซายาอุดดิน โมฮัมหมัดอาลี ร่วมกับมุลลาฮะซัน อาลี ยีวาใบ และนายห้างวาสีได้ติดต่อขอซื้อที่ดินริมแม่น้ำเจ้าพระยาจากเจ้าพระยารัตนบดินทร์ (รอด) เมื่อได้ที่ดินแล้วจึงเริ่มสร้างมัสยิดของพวกตนขึ้น และสามารถเปิดใช้ทำศาสนกิจเมื่อปี พ.ศ. 2453 มัสยิดที่สร้างขึ้นมีชื่อเรียกว่า “มัสยิดเซฟี”

มัสยิดเซฟีมีรูปแบบทางสถาปัตยกรรมแบบกอธิค ลักษณะคล้ายกล่องสี่เหลี่ยม โครงสร้างอาคารครึ่งตึกครึ่งไม้ตั้งอยู่บนฐานรากแผ่ที่ทำจากไม้ซุง ภายในอาคารไม่มีเสากลาง ชั้นล่างปูกระเบื้อง มีห้องกิบละต์ หรือ ประชุมทิศ สำหรับผู้นำนมาซ และบนเพดานห้องประดับโคมไฟรูปถ้วยอักขระกูฟี อันเป็นลักษณะเฉพาะของนิกายดาวูดีโบห์ราที่นี่ไม่มีมิมบัรหรือแท่นธรรมาสน์ แต่มีตะฆัรสำหรับให้อิหม่ามนั่งเทศน์ ส่วนชั้นบนเป็นชั้นสำหรับสตรีทำนมาซ โดยมีระเบียงวนโดยรอบ ประดับกระจกสีและลายฉลุไม้สวยงาม

ตลอดระยะเวลาที่ผ่านมา มัสยิดเซฟีได้รับการดูแลรักษาเป็นอย่างดี สามารถรักษาองค์ประกอบทางสถาปัตยกรรม และคุณค่าทางประวัติศาสตร์เอาไว้ได้เป็นอย่างดี รวมทั้งยังคงบทบาทสำคัญในการเป็นศูนย์กลางทางศาสนาของชาวมุอ์มิน ดาวูดีโบห์รา

Seyfee Mosque

• Location
• Architect/ Designer
• Owner
• Year built 1910

History

In 1855, during the reign of King Mongkut, Rama IV, the Kingdom of Siam signed another treaty with the Great Britain widely known as “Bowring Treaty.” Sir John Bowring, a British diplomat appointed by H.M. Queen Victoria as her representation to negotiate a treaty that allow free trade by foreigners in Siam. Rules and regulations on international trade were adjusted including the rebuilding of the import-export system, an addition to the Burney Treaty, formerly signed by Siam and the Great Britain in 1826. After the new treaty came into effect, more foreigners entered Siam including a lot of Indian merchants who operate their trading business in Rajavong and Songwad districts and had their own settlements on the other side of the water in Tha Din Dang and Klongsan. The Indians entered Siam as a “Subject” to the English. Some of the Indian merchants were of Gujarat natives and were Shia Muslims who named themselves “Mumin Dawoodi Bohra.” Their popular trade businesses include silks and other garments, laces, jewelry as well as spices, herbs, incense and perfume. Most of their shops were located along Charoen Krung Road, in Phahurat, Ming Muang Market and Wat Ko or Wat Sampunthawong area. These group of merchants, under the direction of Kakayi Salahuddin Mohammad Ali together with Mulla Hassan Ali Yeewabi and Nai Hang Wahsi negotiated a sale on a piece of land on the bank of the Chao Phraya River from Chao Phraya Rattanabodin (Rod.) A mosque was built and was open for religious activities in 1910 and was named “Seyfee Mosque.”

Gothic style mosque in a shape of a building block, the half concrete half wood structures built on a shallow foundation made of log. The mosque has no center pillars. Tile flooring on the ground floor with Qibla Room or the direction of prayer for Namaz leader. The ceiling is decorated with Kufi character cup-like ceiling lamp, a unique symbol of Dawoodi Bohra. There is no Minbar or pulprit altar here. Imam will sit and deliver a sermon on a Takal instead. The second floor is a Namaz area for women and was embellished with color stained glass and beautiful carved wood.

Throughout the years, Seyfee Mosque received excellent care and maintenance which keeps its architectural structure intact and its historical values well-preserved. The mosque remains its important roles as the religious center for Mumin Dawoodi Bohra.

สิม (อุโบสถ) หอแจก (ศาลาการเปรียญ) และกุฏิลาย วัดราษฎร์ประดิษฐ์

• ที่ตั้ง วัดราษฎร์ประดิษฐ์ บ้านกระเดียน ตำบลกระเดียน อำเภอตระการพืชผล จังหวัดอุบลราชธานี
• สถาปนิก/ผู้ออกแบบ ไม่ปรากฏชื่อผู้ออกแบบ ช่างก่อสร้างเป็นชาวไทยและชาวญวน
• ผู้ครอบครอง วัดราษฎร์ประดิษฐ์
• ปีที่สร้าง หอแจก (ศาลาการเปรียญ) พ.ศ. 2468 สิม (อุโบสถ) พ.ศ. 2478

ประวัติ

วัดราษฎร์ประดิษฐ์ เดิมชื่อวัดโพธิ์ชัย ตั้งขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 2370 และได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมาเมื่อปี พ.ศ. 2470 เขตวิสุงคามสีมา กว้าง 11.50 เมตร ยาว 16.50 เมตร เป็นวัดสำคัญของชุมชนบ้านกระเดียนที่ชาวบ้านใช้ในการประกอบพิธีกรรมทางศาสนามาเป็นเวลานาน โดยภายในวัดมีโบราณสถานที่สำคัญ คือ สิม (อุโบสถ) หอแจก (ศาลาการเปรียญ) และกุฏิลาย โดยกรมศิลปากรได้ประกาศขึ้นทะเบียนและกำหนดเขตที่ดินโบราณสถานวัดราษฎร์ประดิษฐ์ในราชกิจจานุเบกษา เล่ม 118 ตอน 124ง ฉบับวันที่ 17 ธันวาคม พ.ศ. 2544 พื้นที่โบราณสถานประมาณ 3 ไร่ 1 งาน 55 ตารางวา หลังจากนั้น ในปี พ.ศ. 2554 – 2556 สำนักงานกรมศิลปากรที่ 11 อุบลราชธานี ได้เข้ามาบูรณะซ่อมแซมอาคารทั้ง 3 หลัง โดยงบประมาณที่ใช้ในการบูรณะอาคารมาจากกรมศิลปากรและการบริจาคของผู้มีจิตศรัทธา

สิม (อุโบสถ) มีลักษณะแผนผังเป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า หันหน้าไปทางทิศตะวันตก เป็นอาคารก่ออิฐถือปูนแบบโบราณมีขนาด 4 ห้อง แบบมีมุขหน้า และพาไล ฐานแอวขันสูง ล้อมรอบด้วยกำแพงแก้วเตี้ยๆ หลังคาทรงจั่วปีกนกมุงด้วยไม้แป้นเกล็ด เครื่องประดับหลังคาชุดช่อฟ้า ลำยองหางหงส์ และเชิงชายทำด้วยไม้แกะสลักลวดลาย หน้าบันด้านหน้าตกแต่งด้วยลวดลายปูนปั้นรูปมังกร หงส์ ปลา ปู กุ้ง เต่า จระเข้ และดอกบัว ส่วนด้านหลังเป็นรูปนกหัสดีลิงค์ หงส์ ช้าง กวาง ต้นไม้ และดอกไม้ บันไดมีลักษณะผายออกเล็กน้อย ราวบันไดทั้งสองข้างตกแต่งด้วยประติมากรรมปูนปั้นรูปมกร (มะกอน) ผนังด้านข้างอุโบสถทั้งสองข้างเว้นช่องหน้าต่างด้านละ 2 ช่องพร้อมบานเปิดเข้าทำด้วยไม้ ด้านนอกหน้าต่างตกแต่งด้วยซุ้มโค้งครึ่งวงกลม ด้านนอกอุโบสถและพาไลที่ผนังมีเสาประดับตกแต่งด้วยบัวหัวเสาเหนือบัวหัวเสาบางต้นมีประติมากรรมปูนปั้นรูปปลาแบบนูนสูง ส่วนผนังมุขหน้าทั้งสองข้างเว้นช่องหน้าต่างโล่งเป็นซุ้มโค้งครึ่งวงกลมข้างละ 1 ช่อง มีบัวหัวเสารองรับซุ้มโค้ง ส่วนด้านหน้าเว้นช่องประตูซุ้มโค้ง 1 ช่อง มีบัวหัวเสารองรับซุ้มโค้งประตูเช่นกัน ประตูเข้าอุโบสถ 1 ช่อง ทำด้วยไม้บานคู่เปิดเข้า เหนือซุ้มประตูตกแต่งด้วยลวดลายปูนปั้นแบบนูนต่ำ กลางซุ้มมีภาพจิตกรรมรูปพระพุทธรูปประทับนั่ง ภายในอุโบสถประดิษฐานพระพุทธรูปเก่าปางมารวิชัยบนฐานชุกชียาว ผนังด้านหลังองค์พระประธานมีภาพจิตรกรรมรูปพระพุทธรูปประทับยืนขนาบข้างซ้าย – ขวา

หอแจก (ศาลาการเปรียญ) มีลักษณะแผนผังเป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้าหันหน้าไปทางทิศตะวันตกเป็นอาคารก่ออิฐฉาบปูนหมักฐานแอวขันปากพานโบกคว่ำโบกหงาย หลังคาทรงจั่ว ปีกนกมุงด้วยไม้แป้นเกล็ด ช่อฟ้า ลำยอง สันหลังคา ทำด้วยไม้ แกะสลัก เชิงชายตกแต่งด้วยไม้แกะสลัก และฉะลุลวดลาย มีมุขบันไดขึ้นด้านหน้าและด้านหลังเบี่ยงซ้ายห้องที่สอง ราวบันไดตกแต่งด้วยประติมากรรมปูนปั้นรูปมกรคายนาค ด้านทิศตะวันออกมีสัตว์คล้ายเสือเฝ้าบันไดเพิ่มมาข้างละตัวภายในศาลามีธรรมาสน์เก่าฐานก่ออิฐฉาบปูนตกแต่งด้วยลวดลายพันธ์พฤกษาหลากสี องค์ธรรมาสน์และยอดทำด้วยไม้ฉลุลายผสมผสานลวดลายรดน้ำปิดทองคำเปลว

กุฏิลาย มีลักษณะเป็นเรือนเสาไม้ใต้ถุนโล่ง มี 3 หลังต่อกัน ปัจจุบันเหลือเพียง 2 หลัง หันหน้าไปทางทิศตะวันตก เรือนหลังใหญ่หลังคาทรงจั่วปีกนกมุงด้วยไม้แป้นเกล็ดหน้าจั่วลูกฟัก เครื่องประดับหลังคาทำด้วยไม้แกะสลักลวดลาย ประกอบด้วย ช่อฟ้า ปั้นลม และหางหงส์ ผนังฝาสายบัวทั้งหลังแต้มสี ไม้ปิดหัวตงแกะสลัก ลวดลายแต้มสีเว้นช่องหน้าต่างแบบมีหย่องด้านหน้าและด้านหลังข้างละ 1 ช่อง บานไม้คู่มีอกเลาเปิดเข้าด้านใน วงกรอบแกะสลักลวดลายแต้มสีส่วนด้านข้างมีขนาด 3 ห้อง เว้นช่องหน้าต่างเล็กห้องละ1ช่อง บานไม้เดี่ยวเปิดเข้า ด้านตรงข้ามเป็นประตูบานไม้คู่มีอกเราเปิดเข้าด้านในวงกรอบแกะสลักลวดลายแต้มสี ส่วนเรือนอีกหลังเปิดโล่งหลังคาทรงจั่วปีกนกมุงด้วยไม้แป้นเกร็ดหน้าจั่วรูปพระอาทิตย์แกะสลักลวดลายประดับกระจกแต้มสีมีชานบันไดขึ้น 2 ข้าง ตกแต่งเครื่องหลังคาด้วยไม้แกะสลัดลาย

สิม (อุโบสถ) หอแจก (ศาลาการเปรียญ) และกุฏิลาย วัดราษฎร์ประดิษฐ์ ถือเป็นมรดกทางสถาปัตยกรรมที่มีคุณค่าของชุมชนบ้านกระเดียน ซึ่งผลจากการดูแลรักษาอย่างต่อเนื่อง ทำให้อาคารทั้ง 3 หลัง สามารถรักษาคุณค่าทางศิลปะและทางสถาปัตยกรรมเอาไว้ได้เป็นอย่างดี และยังคงรองรับการใช้งานและประกอบพิธีกรรมทางศาสนา รวมทั้งเป็นที่ยึดเหนียวทางจิตใจของคนในชุมชนจนถึงทุกวันนี้

Sim (Ubosot) Ho Chaek (Sermon Hall), and painted residence, Wat Rat Pradit

• Location Wat Rat Pradit, Ban Kra Dian, Kra Dian, Trakan Puetpon, Ubon Ratchathani
• Architect/ Designer Unknown designer Thai and Annam builders
• Owner Wat Rat Pradit
• Year Built Ho Chaek (Sermon Hall) 1925 Sim (Ubosot) 1935

History

Wat Rat Pradit, formerly known as Wat Po Chai, was founded in 1827 and was granted Wisungkhamasima or a land for establishing central hall in 1927. The granted Wisungkhamasima is of 11.50 meter wide and 16.50 meter long. An important temple of Ban Kradian community, it has been used by the local folk in religious ceremonies for a very long time. The temple’s significant historic sites including Sim (Ubosot) Ho Chaek (Sermon Hall) and Painted Residence were registered by the Fine Arts Departments. Boundary demarcation of Wat Rat Pradit historical ground was announced in the Government Gazette, Volume 118 Section 124; December 17, 2001 issue. The historical ground measures about 3 Rai 1 Ngan 55 Square Wa. Later from the years 2011 to 2013, the Fine Arts Department, District 11 Ubon Ratchathani initiated the restoration of the 3 structures with allocated funds from the Fine Arts Departments and by donation.

Sim (Ubosot) is of a rectangular pattern facing West. Ancient style brick masonry building consists of 4 rooms, a front portico and a verandah. High Ew Khan Base surrounded with low wall. Bird winged gable roof covered with wood shingles and decorated with roof ornaments, Cho Fah, Lamyong, Hang Hong. Roof eaves made of wood panels carved into patterns. The front gable end embellished with stucco works of dragons, swans, fish, crabs, shrimps, turtles, alligators and lotus figures. The back gable end featured mythical Husadilingu birds, swans, elephants, deer, trees and flowers. Flared staircase decorated with Makara stucco railing. The Ubosot’s side walls have 2 windows each with inward swing wood window pane and decorated with semicircular arch on the outside. The exterior wall and verandah wall decorated with lotus-top columns, some of which features fish relief sculpture. The front portico walls were left open with semicircular arch opening on each side supported by lotus top columns as well. A single entrance with double panel, inward swing wood doors. Over the door façade adorned with bas-relief stucco. In the center of the façade was a mural of sitting Buddha. The Ubosot houses an ancient Buddha image in Manwichai posture on a long plaster base. Behind the principle Buddha image on both sides were wall murals of standing Buddha images.

Ho Chaek (Sermon Hall) is of a rectangular pattern facing West. Brick masonry structure with ancient plaster cement. Lotus shaped pedestal. Bird winged gable covered with wood shingles. Cho Fah, Lamyong and roof ridges are of carved woods. Roof eaves embellished with wood panels, carved and perforated with patterns. Porticos with staircase in front and out of left second room verandah in rear. Railings topped with stucco sculpture of a dragon spitting naga. To the east stood two tiger-like creatures guarding each side of the staircase. An old pulpit inside the hall was built of brick masonry and decorated with colorful floral ornaments. Body of the pulpit and the top ornaments are made of carved wood and gold appliqué on black lacquer.

Painted Residence is a wood structure with wood pillars and an open space underneath. There were three connecting units and somehow only two remain. The residence is facing West. The main unit has bird winged gable roof covered with wood shingles and Luk Fak patterns on gable ends. The roof ornaments are of pattern carved woods including Cho Fah, gable end and Hang Hong. Color-tinged Sai Bua wall pattern throughout. Carved and painted wood rim joists. Window opening with Yong, one in the front and one on the side. Double panels with mullion, inward swing. Carved and painted frames. The siding is the size of three rooms with one small single-panel inward-swing window in each room. On the other side stood a double-panel, inward swing door with mullion, carved and painted frame. Another residence is an open space with bird winged gable roof covered with wood shingles. Sun patterned gable end, carved and embellished with tinted glass. Two staircases going up on each side. Roof ornaments made of carved wood.

Sim (Ubosot), Ho Chaek (Sermon Hall) and Painted Residence of Wat Rat Pradit are a valuable architectural heritage of Ban Kradian community. The three structures received continuous care and maintenance which resulting in a well preservation of its artistic and architectural values and are still in use in religious activities as well as being a place that withhold the spirit of the people in the community to this day.

อุโบสถ วัดท่าเรียบ

• ที่ตั้ง เลขที่ 2 บ้านหนองหว้า หมู่ที่ 10 ตำบลนาโพธิ์ อำเภอนาโพธิ์ จังหวัดบุรีรัมย์
• ผู้ครอบครอง วัดท่าเรียบ
• ปีที่สร้าง พ.ศ. 2432

ประวัติ

วัดท่าเรียบตั้งขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 2426 ลักษณะพื้นที่ตั้งวัดและบริเวณโดยรอบเป็นที่ราบติดกับริมทางลงไปท่าน้ำที่ชาวบ้าน ใช้สัญจรขึ้นลงไปมาระหว่างหมู่บ้านกับท่าน้ำ ด้วยเหตุนี้ชาวบ้านจึงได้ลงความเห็นร่วมกันตั้งชื่อวัดว่า “วัดท่าเรียบ” โดยได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมาเมื่อปี พ.ศ. 2435 โดยมีเขตวิสุงคามสีมา กว้าง 12 เมตร ยาว 24 เมตร ซึ่งภายในวัดมีโบราณสถานที่สำคัญ คือ อุโบสถพื้นถิ่นสร้างเมื่อปี พ.ศ. 2432 โดยมีหลวงพ่อจุล เป็นผู้นำการสร้าง โดยได้รับความร่วมมือร่วมใจจากชาวบ้าน ในการก่อสร้างโดยขนทรายมาจากริมแม่น้ำมูล บรรทุกด้วยเกวียนเดินทางมายังที่ตั้งวัด ดินที่นำมาทำเป็นอิฐนั้นขุดมาจากสระน้ำข้างอุโบสถ คาดว่าช่างก่อสร้างมาจากอำเภอยางสีสุราช จังหวัดมหาสารคาม สันนิษฐานว่าเป็นช่างชาวญวน

อุโบสถของวัดท่าเรียบเป็นอาคารพื้นถิ่นชั้นเดียว ผังอาคารเป็นอุโบสถแบบมีระเบียงรอบบนฐานเอวขัน มีบันไดขึ้นทางด้านหน้า จำนวน 9 ขั้น ราวบันไดเป็นปูนปั้นรูปนาคเฝ้าบันได 1คู่ และมีการประดับด้วยกระเบื้องเคลือบสี ขนาดอาคารโดยประมาณ กว้าง 14.80 เมตร ยาว 18.97 เมตร สูงจากพื้นถึงยอดหลังคา 7.35 เมตร ภายในอุโบสถกว้าง 5.27 เมตร ยาว 10.30 เมตร หลังคาปั้นหยาสองชั้นเชื่อมต่อกับหลังคามุขด้านหน้า มุงด้วยกระเบื้องดินเผารูปว่าว ตกแต่งปิดเชิงชายด้วย แผ่นดีบุกฉลุลาย ผนังอุโบสถทั้งภายในและภายนอกมีภาพจิตรกรรมเขียนสีศิลปะชาวบ้าน โดยสีที่ใช้ในการเขียนภาพจิตรกรรมได้มาจากเปลือกไม้และใบไม้ ภาพจิตรกรรมภายนอกเป็นภาพเรื่องราวเกี่ยวกับความดีและความชั่ว นรกสวรรค์ นิทานชาดก ประวัติพระพุทธเจ้าตั้งแต่เสวยพระชาติจนมาถึงประสูติ ตรัสรู้ และปรินิพพาน ถือได้ว่าเป็นแหล่งเรียนรู้เรื่องราวทางพุทธศาสนา ปลูกฝังคุณธรรมจริยธรรมให้เกิดความเกรงกลัวละอายต่อบาป และทำความดีเพื่อสร้างบุญเช่นพระมาลัย ส่วนภาพจิตรกรรมภายในอุโบสถเป็นภาพเรื่องราวของพระพุทธเจ้าที่มีความงดงาม

ตลอดระยะเวลาที่ผ่านมา เจ้าอาวาสวัด คณะกรรมการวัด และคนในชุมชนล้วนตระหนักถึงคุณค่าความสำคัญของอุโบสถหลังนี้ ทั้งคุณค่าด้านประวัติศาสตร์ชุมชน คุณค่าทางศิลปกรรม คุณค่าทางสถาปัตยกรรมพื้นถิ่น และคุณค่าทางด้านสังคม ทำให้ชุมชนยังคงดูแลรักษาสภาพของอาคารให้คงอยู่ดังเดิม และไม่ให้เกิดความชำรุดทรุดโทรม ต่อมาในปี พ.ศ. 2556 – 2557 สาขาวิชาเทคโนโลยีสถาปัตยกรรม คณะเทคโนโลยีอุตสาหกรรม มหาวิทยาลัยราชภัฏบุรีรัมย์ร่วมกับชุมชนได้จัดกิจกรรมศึกษาประวัติชุมชน จัดทำประวัติอุโบสถ สำรวจและรังวัดขนาดอุโบสถ และบันทึกรูปแบบทางสถาปัตยกรรม หลังจากนั้น ได้ส่งมอบข้อมูลและแบบอาคารให้กับเจ้าอาวาสและคณะกรรมการวัดเพื่อใช้เป็นข้อมูลพื้นฐานเพื่อการอนุรักษ์อาคารต่อไป

Wat Tha Riap’s Ubosot

• Location 2 Baan Nong Wa Moo 10, Na Po, Na Po, Buriram
• Architect/ Designer Unknown Builders are of Vietnamese descent.
• Owner Wat Tha Riap
• Year built 1889

History

Wat Tha Riap was founded in 1883. As the location of the temple and its surrounding area is a flatland right on the passage used by the locals to get to the waterside, local folks named the temple “Wat Tha Riap.” The temple received a royal grant of temple status in 1892. The land granted is of 12 meter wide and 24 meter long. The most important ancient remain of the temple is the local Ubosot built in 1889 by Luang Po Joon. The local folks also took part in the construction by transporting sands from the Moon riverside to the temple building sire with their wagons. The soil used in making bricks is from a nearby pond. It is believed that builders were from Yang Si Surach, Mahasarakham and of a Vietnamese descendent.

Wat Tha Riap’s Ubosot is a single storey local building. An ordination hall with surrounding terrace on the waist height base and a nine step front entrance stair with stucco of Naga used as handrail decorated with colored tiles. The hall measures 14.80 meter wide, 18.97 deep and 7.35 meter tall from ground to the top of the roof. The internal area is 5.27 meter wide and 10.30 meter deep. Double-pitched hip roofs that connect to the front gable covered with kite-shaped tiles. The roof eaves are embellished with perforated tin sheets. Wall murals inside and out of the building painted by the local folks. Colors used in painting the murals were extracted from barks and leaves. The external wall murals depict the good and the bad, hell and heaven, Jataka, stories of the former incarnation of Lord Buddha up until his birth, enlightenment and nirvana. The temple is deemed a center of Buddhist learning where virtues and moralities are fostered in order to teach people to be afraid and ashamed to commit sins and to do good instead to create merit like Phra Malai. The wall murals inside the Ubosot portray the life history of Lord Buddha exquisitely.

After all this time, the abbots, temple’s committees and people of the community have been aware of how valuable and important this ordination hall is including the value of the community history, arts, local architectures and society which resulted in the continuous care and maintenance of the hall to remain in its original condition and avoid leaving it in disrepair. From 2013 to 2014, students from the Department of Architectural Technology, Faculty of Industrial Technology, Buriram Rajabhat University together with the people in the community hosted a Local History Study event whereas history of the Ubosot was published. They also conducted structural survey and recorded the hall’s architectural style and later delivered all the information from the study and the building’s blueprint to the abbot and the temple’s committees to be used as a basic reference in the preservation of the structure.

กุฏิญาณวิชโยนุสรณ์ วัดพานิชสิทธิการาม

• ที่ตั้ง เลขที่ 460 บ้านป่าซาง หมู่ที่ 1 ตำบลป่าซาง อำเภอป่าซาง จังหวัดลำพูน
• สถาปนิก/ผู้ออกแบบ ครูบาผัด พรหมเสโน
• ผู้ครอบครอง วัดพานิชสิทธิการาม
• ปีที่สร้าง พ.ศ. 2477

ประวัติ

วัดพานิชสิทธิการามสร้างเมื่อปี พ.ศ. 2463 โดยกลุ่มพ่อค้าคหบดีชาวบ้านป่าซางใต้ ซึ่งเดิมเคยเป็นศรัทธาเดียวกันกับของวัดป่าซางงามมาก่อน (ซึ่งตั้งอยู่ไม่ไกลกัน) แต่มีความประสงค์จะขอแยกกลุ่มศรัทธาออกมาสร้างวัดใหม่เพื่อรองรับกองเกวียนคาราวานเดินทางสำหรับการพักแรมครึ่งทาง ส่วนใหญ่เป็นพ่อค้าชาวยองเชื้อสายจีน และพ่อค้าชาวพม่าเชื้อสายไทใหญ่ (สมัยก่อนเรียกว่าเงี้ยว) ที่มีความจำเป็นต้องนำสินค้าพวกผ้าฝ้ายจากลำพูนขึ้นล่องไปขายตามถิ่นต่างๆ โดยมีวัดนี้ตั้งอยู่เป็นจุดพักครึ่งกลางระหว่างเส้นทางของพ่อค้าวัวต่าง หลังจากนั้นได้นิมนต์ ครูบานุ ธมฺมวุฒิ จากวัดกอม่วง อำเภอปากบ่อง(หรือปัจจุบันคืออำเภอ ป่าซาง) จังหวัดลำพูน มาเป็นเจ้าอาวาสคนแรก และได้รับการตั้งชื่อจากเจ้าคณะมณฑลพายัพว่า “วัดพานิชสิทธิการาม” อันเป็นนามสะท้อนวัตถุประสงค์ของกลุ่มผู้ก่อตั้งซึ่งล้วนแต่เป็นพ่อค้านายวาณิช ต่อมาครูบาผัด พรหมเสโน เป็นเจ้าอาวาสรูปที่ 2 ระหว่างปี พ.ศ. 2476 – 2485 อันเป็นยุคสมัยที่วัดนี้รุ่งโรจน์ที่สุด เนื่องจากครูบาผัดเป็นศิษยานุศิษย์ใกล้ชิดของท่านครูบาพรหมจักร (พรหฺมจักโก) แห่งวัดพระบาทตากผ้า ผู้มีชื่อเสียงโด่งดัง ทำให้วัดพานิชสิทธิการามในยุคครูบาผัด จึงได้รับอานิสงส์ด้านความเจริญในการก่อสร้างเสนาสนะต่างๆ รวมทั้งกุฏิญาณวิชโยนุสรณ์ และเป็นที่รู้จักอย่างกว้างขวางในยุคนี้ตามไปด้วย ต่อมาในวันที่ 9 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2504 วัดพานิชสิทธิการามได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมา โดยเขตวิสุงคามสีมากว้าง 40 เมตร ยาว 80 เมตร กุฏิญาณวิชโยนุสรณ์ใช้เป็นที่พักของพระสงฆ์เรื่อยมา จนกระทั่งมีการสร้างกุฏิหลังใหม่ระหว่างปี พ.ศ. 2539 – 2541 ในวาระเฉลิมฉลองการครองราชย์ครบ 50 ปี ทำให้กุฏิหลังนี้ได้กลายเป็นห้องเก็บสมบัติเก่าของอดีตเจ้าอาวาสและ พระเณรไป หลังจากนั้นในปี พ.ศ. 2553 เทศบาลตำบลป่าซางได้ดำริจัดโครงการ”ฟื้นฟูสืบสานป่าซางเมืองงาม” ขึ้น และต่อมาได้รับความช่วยเหลืองบประมาณจากสำนักงานสาธารณสุขจังหวัดเชียงใหม่ในการปรับปรุงกุฏิให้เป็น “พิพิธภัณฑ์ชุมชนวัดพานิชสิทธิการาม” เมื่อปี พ.ศ. 2555

กุฏิญาณวิชโยนุสรณ์เป็นอาคารสองชั้นครึ่งตึกครึ่งไม้ ลักษณะผังเป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า กว้าง 8 เมตร ยาว 18 เมตร ส่วนกลางสร้างเป็นมุขด้านหน้าไม่มีผนัง กว้าง 5 เมตร ยาว 8 เมตร เพื่อรับบันไดแฝดรูปตัวแอล (L) ขึ้นสองข้างจากภายนอกอาคาร โครงสร้างพื้นของมุขหน้ารองรับด้วยเสาปูนที่มีบัวหัวเสาขนาดเล็ก เรียกว่า “เม็ดบัว” อันแสดงถึงฐานานุศักดิ์ทางสถาปัตยกรรมที่คนล้านนาเชื่อว่าอาคารที่สามารถใช้เม็ดบัวได้นั้นส่วนใหญ่มักสงวนไว้เฉพาะกับอาคารของเจ้านายประเภทคุ้มเจ้า กับกุฏิ – หอธรรมของวัดเท่านั้น ส่วนบ้านเรือนสามัญชนปกติแล้วจะไม่นิยมทำเม็ดบัวที่หัวเสา หลังคาอาคารเป็นทรงจั่วแบบมนิลามุงด้วยกระเบื้องว่าวสีเทา บริเวณหน้าจั่วของหลังคามุขด้านหน้ามีไม้แกะสลักเป็นรูปครุฑแบกแผ่นป้ายเอี้ยวตัวหันด้านข้างประดับอยู่ พร้อมเขียนตัวเลข พ.ศ. 2477 อันเป็นการระบุปีที่ก่อสร้าง ส่วนหลังคาตอนบนของหน้าจั่วทุกด้านประดับด้วย “สรไน” เป็นแท่งไม้กลึงสูงประมาณ 2 ฟุต อันเป็นรูปแบบของการตกแต่งหลังคาที่นิยมอย่างมากทั่วลำพูนและล้านนา ในระหว่างสมัยรัชกาลที่ 5 เรื่อยลงมาจนถึง พ.ศ. 2510 บริเวณใต้ฝ้าเพดานระหว่างเสาชั้นบนของมุขด้านหน้ามีการประดับด้วยแผ่นไม้ฉลุลาย (แป้นน้ำย้อย) เป็นลวดลายพันธุ์พฤกษา ฝีมือแกะสลักไม้ของสล่าชาวยอง สำหรับพื้นที่ใช้สอยชั้นล่างประกอบด้วยโถงโล่ง และห้องจัดแสดง 1 ห้อง แสดงแบบพิมพ์หล่อปูนที่เคยใช้สร้างวัด เครื่องไม้แกะสลักที่เคยใช้ประดับพระอุโบสถหลังเดิม และตู้เอนกประสงค์ อีกหลายตู้ ส่วนพื้นที่ใช้สอยชั้นบนประกอบด้วยระเบียงด้านหน้า โถงกลาง และห้องจัดแสดง 3 ห้อง โดยห้องปีกซ้ายด้านหน้าเป็นห้องจัดแสดงเครื่องดนตรีพื้นเมือง ทั้งสมบัติเดิมของวัดและที่มีชาวบ้านมาบริจาค ห้องปีกซ้ายด้านหลังเป็นห้องเก็บเครื่องครัว เครื่องถ้วย ชุดชา เชี่ยนหมาก และห้องปีกขวาเป็นห้องภาพถ่ายเก่าที่เกี่ยวข้องวัดพานิชสิทธิการามในอดีต พื้นห้องชั้นบนทุกห้องปูพื้นด้วยไม้กระดานแผ่นใหญ่ เพดานตอนบนบุฝ้าตีริ้วไม้ประตูและหน้าต่างของอาคารเป็นบานเปิดคู่ลูกฟักไม้

การจัดตั้ง “พิพิธภัณฑ์ชุมชนวัดพานิชสิทธิการาม” มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนากุฏิญาณวิชโยนุสรณ์ที่ไม่ได้ใช้งานมานานหลายปีให้เป็นพิพิธภัณฑ์หรือแหล่งเรียนรู้ทางประวัติศาสตร์ สถาปัตยกรรม ประเพณี และวิถีชีวิตของชุมชนชาวยอง โดยได้รับการสนับสนุนอนุเคราะห์บุคลากรมาช่วยออกแบบและวางแนวทางจากหลายภาคส่วน อาทิ พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติหริภุญไชย คณะวิจิตรศิลป์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ และในรูปแบบคณะกรรมการที่มีปราชญ์ชาวบ้านเป็นที่ปรึกษา ซึ่งในปัจจุบัน ผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้องกำลังดำเนินการปรับปรุงเพิ่มเติมเนื้อหาและวัตถุจัดแสดงเพื่อให้พิพิธภัณฑ์แห่งนี้มีความสมบูรณ์มากยิ่งขึ้น

Yanwitchayonuson Residence, Wat Phanit Sitthikaram

• Location 460 Baan Pa Sang Moo 1, Pa Sang, Lamphun
• Architect/ Designer Kruba Pad Promseno
• Owner Wat Panitsitthikaram
• Year built 1934

History

Wat Panit Sitthikaram was founded in 1920 by a group of merchants, wealthy residence and local folks of Southern Pa Sang community who, before that, were devotees of Wat Pa Sang Ngam (located not far away from each other) but wished to separate and built a new temple that could accommodate the caravans for its halfway lodging. The majority of the caravan are Yong merchants of Chinese descendent and Burmese merchants of Thai Yai descendents (at the time called Ngiew) who travelled selling goods such as cotton from Lamphun in various regions. The temple is located at the halfway point for cattle merchants. Shortly after, Kruba Nu Dhammavutti of Wat Ko Muang in Pak Bong District (currently known as Pa Sang) of Lamphun province to serve as the first abbot. Chief Superintendant of the Northwest Ecclesiastics named the temple “Wat Phanit Sitthikaram” which reflects the purpose of the co-founders who were mostly merchants. Kru Ba Pad Phromseno became the second abbot from 1933 to 1942 when the temple was at its most prosperous. Kru Ba Pad was a disciple who was especially close to the well-renowned Kru Ba Prommachak (Brahmachakko) of Wat Phrabat Tak Pa which benefited the temple under the management of Kru Ba Pad in the construction of the monk’s living quarters including Yanwitchayonuson Residence and the temple became widely-known. Wat Phanit Sitthikaram was granted consecrated boundaries on February 9, 1961 measuring 40 meter wide and 80 meter long. Yanwitchayonuson Residence had been accommodating the monks until the new residence was built in the years 1996-1998 to commemorate the 50th area accession to the thrones. The old residence was later used to store properties of previous Abbotts, monks and novices. In 2010, Pa Sang Municipal District initiated a project called “Restore and Inherit the Beautiful Pa Sang.” The project was later funded by Chiangmai Provincial Public Health Office in the renovation of the old residence into “Wat Phanit Sitthikaram Community Museum” in 2012.

Yanwitchayonuson Residence is a two storey building half brick half wood. The rectangular shape is of 8 meter wide and 18 meter long. The center part is an open front porch, 5 meter wide and 8 meter long that connects to the twin L-shaped staircases from both side of the building. The front porch structure was supported by concrete pillars with small lotus-shaped capital on the top section called “Med Bua” (Lotus Seed) which indicate the social status of the architecture. According to Lanna’s belief, “Med Bua” is only reserved for residences of the royalties or monks and Ho Tham. This Med Bua capital is not common in ordinary homes. Manila style gable roof covered with gray kite-shaped tiles. Front porch gable end features wood carving of Garuda carrying a sign engraved with the number B.E. 2477, the year the building was built. Mounted on top of the apex on the roof are “Soranai,” or wood finials of about 2 feet tall. A very popular piece of architectural ornament all over Lamphun and Lanna from Rama V period until 1967. Area under the ceiling between the upper floor pillars is decorated with carved wood panel eaves (Pan Nam Yoi,) floral patterns, a work of wood carving by skilled craftman of Yong tribe. First floor usable area consist of a large open hall and an exhibition room that showcase a concrete mold used during the temple construction, wood carvings used to decorate the old ordination hall as well as other multi-purpose cabinets. Upstairs’ functional area consists of a balcony in the front, a hall in the center and three exhibition rooms. The front left room houses Lanna traditional musical instruments owned by the temple and donated by local folks. The back left room stores kitchen wares, china, tea set and betel box. The room to the right tells a history of Wat Phanit Sitthikaram though photographs. Wide plank flooring in all of the second floor rooms. Ceiling board with wood frames. Two panels hinged doors and windows with patterns.

“Wat Phanit Sitthikaram Community Museum” was established in order to renovate the old and abandoned Yanwitchayonuson Residence into a museum or a center of learning on history, architecture, culture and tradition of the Yong community. Supports of skilled personnel in designing and planning poured in from various sectors such as Hariphunchai National Museum; Fine Arts Faculty, Chiang Mai University; and in form of an advisory committees that consisted of local scholars. All the party involved are currently in the process of updating and adding new contents and exhibited objects in order for the museum to be more complete.